Ontwikkelingen aardappelteelt juli 2023 De komende tijd zullen we in een aantal nieuwsbrieven informatie geven over wat er op dit moment allemaal speelt in de landbouwsector. Alle nieuwe regelgeving, de stikstofcrisis, diergezondheid, Europese regelgeving enz geeft een enorme druk op de boerenbedrijven. In deze eerste ‘informatie-nieuwsbrief’ willen we ingaan op de regelgeving omtrent aardappelen en de gevolgen daarvan.

De overheid heeft in 2023 de zogenaamde ‘kalender-landbouw’ ingesteld. Met het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (geldig van 2023-2027) wil de overheid ‘uit- en afspoeling van nitraat en fosfaat uit mest beperken’ om, zo zeggen ze, ‘de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater te verbeteren’.  Vóór 1 oktober moeten bepaalde gewassen, waaronder aardappelen, geoogst zijn. Daarna moet een vanggewas, zoals gras of wintertarwe ingezaaid worden. Deze vanggewassen nemen het stikstof van mest op. De grond moet dus vóór 1 oktober vrij zijn voor het vanggewas en boeren moeten dus vóór die datum oogsten. Voor de teelt van aardappelen geldt dit alleen voor zandgrond.

Wij telen onze aardappelen op kleigrond, dus voor ons gelden déze regels niet. Wel hebben we te maken met regelgeving in het GLB (Gemeenschappelijk Landbouw Beleid). Het GLB is het landbouwbeleid van de Europese Unie. Vanaf dit jaar geldt nieuwe regelgeving in het GLB. Het is gericht op ‘vergroening en het duurzaam produceren van voedsel’. Je kunt aanspraak maken op een basispremie en op een eco-premie. Voor beiden geldt dat je allereerst moet voldoen aan de basisvoorwaarden. Eén van de basisvoorwaarden is bijvoorbeeld bufferstroken langs watergangen. Daar kunnen geen aardappelen verbouwd worden, omdat bemesten en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen niet toegestaan zijn. Is het daarna gelukt om te voldoen aan de eisen van de basispremie? Dan kun je ook deelnemen aan de eco-regeling. Deelname hieraan is vrijwillig. Hiervoor moet je aan bepaalde punten voldoen op basis van het aantal hectares dat je in gebruik hebt.
Je kunt dan een extra vergoeding krijgen in 3 niveaus: brons, zilver of goud. Ga je voor brons dan geldt o.a. voor het verbouwen van de aardappelen dat 20% van je areaal aardappelen vóór 1 september 2023 geoogst moet zijn. Een ander voorbeeld is: om brons te ‘halen’ moeten de melkkoeien uiterlijk 1 mei in de wei lopen. Wil je zilver halen, dan moet je ook aan brons voldoen. Wil de goud halen, dan moet je ook aan brons en zilver voldoen.

Dit jaar hebben we vanwege de natte weersomstandigheden de aardappelen pas op 20 mei 2023 kunnen poten. Een aardappel heeft een groeitijd van minimaal 100 dagen (per ras verschillend). Het wordt dus onmogelijk om 20% van de aardappelen vóór 1 september te kunnen oogsten. Dat betekent dat we door de weersomstandigheden niet in staat zijn ‘brons’ te halen.

De weersomstandigheden en de regelgeving hebben ook effect op de prijs van de aardappelen. Dit kunt u lezen in onderstaand artikel dat op 29 juni 2023 in de Provinciale Zeeuwse Courant is verschenen:

29 juni 2023
'Prijs van aardappels gaat door het dak'

Bij AH liggen de aardappels nu voor rond de twee euro de kilo in de schappen. Ongekend hoge prijzen voor dit basisvoedsel, zegt aardappelteler Hendrik Jan ten Cate uit Poortvliet. Ook de handelsprijzen zijn de magische grens van 30 cent de kilo ver voorbijgeschoten.
‘De koelcellen met aardappelen van vorig jaar zijn snel leeg aan het raken. Daarvoor betaalt de handel en industrie nu 60 tot 70 cent de kilo. Ik boer nu twintig jaar en al die jaren kon het eens één, twee cent boven die magische grens komen, maar dit?’
Op 20 juni kwamen de eerste nieuwe aardappelen op de veiling. ‘De primeurteelt op Tholen start altijd met een
redelijk hoge prijs, maar nu was het extreem hoog. Nog hoger dan je zou verwachten’.
Ten Cate, voorzitter van de ZLTO afdeling Tholen, doet niet mee met de primeurteelt. ‘Ik heb nog niet geoogst. Dat zal zeker nog zes weken duren. Door het natte en koude voorjaar komen de aardappelen een stuk later uit de grond.
Er zijn veel problemen met de opkomst: eerst was het te nat, daarna te droog. De oogstverwachting is slecht’.
De aardappelteelt zit in een heel bijzondere situatie, legt de ZLTO-bestuurder uit. In andere jaren hadden de telers
nog de optie om de aardappelen langer in de grond te laten zitten, zodat ze de groeiachterstand in konden lopen.
Dit jaar is dat voor veel telers geen optie. De overheid ziet graag dat telers die op zandgronden zitten, hun aardappelen vóór 1 oktober oogsten en daarna een ‘vanggewas’ inzaaien(dat veel stikstof opneemt tijdens de groei). Laten telers hun gewas toch staan, dan worden de telers gekort op hun‘ stikstofruimte’ (de hoeveelheid stikstof die ze mogen uitstoten).
Het stikstofbeleid van de overheid bepaalt ook dat er niet gemest mag worden in bufferstroken van 1 tot 5 meter langs sloten. ‘Daarmee krimpt in Nederland het areaal waarop aardappelen geteeld worden, landelijk met 1 tot 3 procent’, zegt ten Cate. België en Frankrijk hebben vergelijkbare maatregelen. ‘Aardappelen worden in Europa voornamelijk geteeld in Nederland, Duitsland, Frankrijk en België. Overal neemt de teelt van aardappelen af terwijl de vraag naar aardappelen enorm stijgt. Het gaat niet alleen om tafelaardappelen, dat is maar zo’n 10 procent van de handel. Ook de industrie vraagt om aardappels, om te verwerken tot chips, diepgevroren aardappelproducten op aardappelmeel om in producten te verwerken. Dat is een groeimarkt waarin veel geïnvesteerd is. De verwerkingscapaciteit is enorm toegenomen’. Ondertussen worden de koelhuizen steeds leger. Vorig jaar viel de oogst door de lange droogteperiode tegen. ‘In de Europese koelhuizen lag voor elf maanden voorraad. Dan heb je dus een gat. Met de oogst die we nu verwachten, wordt het gat nog groter: we hebben straks misschien maar voor 10 maanden aardappelen’. De aardappelmarkt is een Europese markt. ‘We produceren in principe genoeg voor de Nederlandse markt, maar de handel is nu eenmaal zo ingericht dat onze afzetmarkt binnen de driehoek Londen-Berlijn-Parijs ligt’.
Phytophthora, de schimmel die aardappelziekte veroorzaakt en hele oogsten kan wegvagen, wordt nu nog in toom gehouden met gewasbestrijdingsmiddelen. Ten Cate: ‘Er is nieuw Europees beleid in de maak. Vanaf 2030 mogen we nog maar de helft van de gewasbestrijdingsmiddelen gebruiken. Dat is ook een zorg. Al dat overheidsbeleid gaat effect hebben op de prijzen van ons voedsel. En voor mij als boer betekent het dat ik me afvraag: hoe lang hou ik dit nog vol’.

 
    05-07-2023 15:28
Ga terug
 
 
 
 
 
Deze website gebruikt cookies om het bezoek te meten, we slaan geen persoonlijke gegevens op.
    • Accepteer geselecteerde cookies